Son yıllarda günlük hayatın birçok alanında kullanılmaya başlayan yapay zekâ uygulamaları kanserin teşhisine yaptığı büyük katkılar hasebiyle Viyana’da düzenlenen 2025 Avrupa Radyoloji Kongresi’ne (ECR) damga vurdu. Kongrede yapay zekâ alanındaki gelişmeler ele alındı.
Beş yıl içinde göğüs kanseri gelişme riskinin belirleyen yapay zekâ yazılımlarının geliştirildiği yapay zekâ algoritmalarının bilhassa göğüs kanserinin erken evrede ve hakikat teşhisine büyük katkılar sunduğunu söyleyen Dr. Peter Seidensticker “İsveç’te yapılan bir araştırmaya nazaran bir yapay zekâ algoritması göğüs kanseri tespit oranını yüzde 20 artırmış ve teşhis yanlışlarının sayısını azaltmıştır. Türkiye gazetesinden Ziyneti Kocabıyık’ın haberine nazaran, yapay zekâ kanser teşhisinde sık yaşanan yanlış teşhisleri de engelledi. Yapılan çalışmalar yapay zekâ algoritmalarının kullanıldığı hadiselerde yüzde 5,7 oranında daha az yanlış müspet, yüzde 9,7 daha az yanlış negatif teşhislerin yaşandığını gösterdi” dedi.
YILDA 340 MİLYON GÖRÜNTÜLEME
Yapay zekânın en ağır halde, tıbbın gören gözü olarak bilinen radyoloji alanında kullanıldığını anlatan Seidensticker “Dünya genelinde her yıl yaklaşık 340 milyon kontrastlı röntgen, bilgisayarlı tomografi ve MR süreci gerçekleştirilmektedir. Bütün sıhhat hizmeti bilgilerinin yüzde 90’ını tıbbi görüntüleme oluşturuyor. Günümüzde radyoloji uzmanları 10 yıl öncesine nazaran 10 kat daha fazla imaj kıymetlendiriyor. Bu yüzden depolanabilir ve transfer edilebilir imajların bulunduğu radyoloji alanı, yapay zekanın hastalıkların teşhisinde kullanılmasına daha fazla imkân tanıyor. Gerçekten, ABD’de FDA tarafından onaylanın 1.000’den fazla yapay zekâ algoritmasının büyük kısmı radyoloji uygulamaları için tasarlanmıştır” değerlendirmesini yaptı.
GELECEK 5 YILDAKİ KANSER RİSKİNİ KESTİRİM EDİYOR
2022 yılında dünya genelinde 2.3 milyon bayana göğüs kanseri tanısı konduğuna ve 670 bin bayanın göğüs kanseri yüzünden hayatını kaybettiğine dikkat çeken Madrid’deki MD Anderson Kanser Merkezi Göğüs Görüntüleme Kısmı Lideri Dr. Silvia Perez Rodrigo bilhassa göğüs kanserinde erken teşhisin, hayat kurtarıcı olduğunu söyledi. Yapay takviyeli yazılımların radyologlara tıbbi imgelerin tahlilinde yardımcı olduğunu söz eden Dr. Rodrigo “Biz, iki imgeyi karşılaştıran ve her birine tıklayarak bu manzaralarla bağlantılı kuşku seviyesini görebildiğimiz bir yazılım kullanıyoruz. Ayrıyeten, bu yazılım risk varsayımında de kullanılmaya başlandı. Zira yazılım daha evvel verdiğimiz birçok imgeden beslendiği için mamografiyi tahlil ederek, hastanın önümüzdeki beş yıl içinde göğüs kanserine yakalanma riskini yaklaşık olarak hesaplayabiliyor” diye konuştu.
HER YIL 40 MİLYON YANLIŞ TEŞHİS KONUYOR
Zaman baskısı ve iş yükü radyoloji uzman doktorlarda tükenmişliğin artmasına yol açıyor. Yapılan bir araştırmaya nazaran radyoloji uzman tabiplerinin yarısından fazlası tükenmişlik belirtileri gösteriyor. Bütün bu zorluklar teşhisin gecikmesine ve yanılgılara sebep olabiliyor. Bu mevzudaki yayınlar uzun mesai saatleri ve nöbetler nedeniyle teşhis yanılgılarının oranının artmasına yol açtığını göstermektedir. 2018 yılında yayımlanan bir çalışmada dünya genelinde her yıl 40 milyon teşhis yanlışı olduğuna değiniliyor.Yapay zekâ hem teşhis yanılgılarını ortadan kaldırıyor hem de insan gözünden daha hassas teşhis koyabiliyor.
EK TARAMA SEÇENEKLERİ DEĞERLENDİRİLMELİ
Avrupa Göğüs Görüntüleme Derneğinin (EUSOBI) çok ağır göğüs dokusuna sahip yüzde 10 bayan için ek tarama olarak manyetik rezonans görüntülemesi (MRG) tavsiye ettiğini söyleyen Bayer Radyoloji Küresel Medikal İşler Lideri Dr. Peter Seidensticker “Bu teklif, Bayer tarafından desteklenen çok merkezli, randomize, denetimli DENSE çalışmasının bulgularıyla destekleniyor. Çalışma, ek MRG taramasının tek başına mamografiye kıyasla faydalarını ortaya koyuyor. Bayer ayrıyeten, göğüs dokusu çok ağır olan bayanlar için belli ek tarama seçeneklerinin tesirliliğini kıymetlendiren ve hâlihazırda devam eden DENSE-2 çalışmasını da destekliyor. Şirket, bu alandaki araştırmaları ilerletmenin yanı sıra eğitim projeleriyle de katkı sunmaya devam ediyor” diye konuştu.
MAMOGRAFİ YETMEZ MR DA ÇEKİLMELİ
Meme kanserinin erken teşhisinde mamografinin altın standart olduğunu hatırlatan Avrupa Göğüs Görüntüleme Derneği (EUSOBI) Başkanı, Radyoloji Profesörü ve Avusturya Medical University of Graz Radyoloji Kısmı Lideri Prof. Michael Fuchsjager, yoğun göğüs dokusunun kanser hücrelerini gizleyebileceğine dikkat çekti.
40 yaş ve üzeri mamografi çektiren bayanların yaklaşık 20 milyonunun ağır göğüs dokusuna sahip olduğunu tabir eden Prof. Dr. Fuchsjager “Yoğunluk kanser gelişimi için bağımsız bir risk faktörüdür ve ayrıyeten mamografinin taramaya hassaslığını azaltır. Sonuç olarak, çok ağır dokulara sahip bayanlar göğüs kanserinin geç teşhis edilme riskiyle karşı karşıyadır. Bu bayanların göğüs kanserine yakalanma riski başkalarına nazaran yüzde 4-6 oranında daha yüksektir. Avrupa Göğüs Görüntüleme Derneği (EUSOBI), bu kümedeki 50 ila 70 yaşlarındaki bayanlarda, her 2 ila 4 yılda bir göğüs MRI taraması yapılmasını tavsiye ediyor. Göğüs kanseriyle çabada, bilhassa yüksek risk taşıyan bayanları, potansiyel lezyonları daha uygun görüntülemek hedefiyle kontrast hususlarla yapılan göğüs mamografisi ve göğüs MR’ı üzere ek tarama sistemleri hakkında bilinçlendirmeliyiz. Bu yaklaşım, gözden kaçabilecek tümörlerin tespit edilmesine yardımcı olabilir” dedi.
patronlardunyasi.com
