Konuyla ilgili Ekonomim müellifi Alaattin Aktaş “Eurodaki yükselme ihracatçıya can simidi oldu” başlıklı yazı kaleme aldı. İşte Aktaş’ın yazının tamamı şu biçimde:
Türkiye’nin ihracatında dolar ve euro yüzde 46-47 dolayında birebir hisseye sahip. Lakin ithalatın yüzde 65’i dolar, yüzde 28’i euro cinsinden yapılıyor.
İşte euronun mart ayında hızlanan paha artışı ihracatçı ve turizm kesimi için büyük bir avantaj oldu. Bu pahalanma tıpkı süratte natürel ki devam etmeyecektir ancak euro/dolar paritesinin 1,04’ten 1,09’a gelmesi bile kıymetli.
Doların milletlerarası piyasalardaki güç kaybı ve bunun doğal bir sonucu olarak euronun güçlenmesinden herhalde en çok Türk ihracatçıları memnun oldu.
Euro alışılmış ki sadece dolara karşı değil Türk parasına karşı da süratle paha kazanınca ihracatçılar bir manada hiç de hesapta olmayan bir biçimde avantaj elde etti.
Dolar ve eurodaki artış birinci iki ayda birbirine yakın seviyede gerçekleşti. Ocak ve şubat ayları toplamında Türk parasına karşı dolar yüzde 3,24, euro ise yüzde 3,70 artış gösterdi.
ABD’deki resesyon tasaları ve FED’in faiz indirme mümkünlüğünün artması ve Trump’ın öngörülemez tavrının Avrupa’yı adeta kenetlemesi ve başta Almanya’da olmak üzere Avrupa’da bilhassa savunma yatırımlarına büyük fonlar ayrılması euronun güçlenmesi sonucunu doğurdu.
İlk iki ay neredeyse paralel seyreden dolar ve euro mart ayıyla birlikte ayrışmaya başladı.
Mart ayının birinci 13 gününde euroda tam yüzde 4,58 artış kaydedildi. Bu periyotta dolardaki artış ise yüzde 0,48’de kaldı.
Böylece yılbaşından 13 Mart’a kadar olan yaklaşık iki buçuk aylık devirde dolar yüzde 3,75, euro yüzde 8,47 arttı.
Geçen yıl sonunda 1,04 seviyesinde bulunan, şubat ayı sonunda da bu seviyede oluşan euro/dolar paritesi, 13 Mart prestijiyle 1,09’a yükseldi.
İHRACATÇININ YÜZÜ GÜLDÜ
İhracatçı ekseriyetle kur artışı istiyor lakin ayrıntılı datalar gösteriyor ki asıl istenen euronun artması. Bu lisana getirilmemekle birlikte bilgiler bu türlü söylüyor.
Son beş yılın toplam ihracat ve ithalatının döviz cinslerine nazaran dağılımı çok çarpıcı…
İhracatta euro ve doların hissesi neredeyse tıpkı. Euronun hissesi yüzde 46, doların hissesi yüzde 47.
İlk bakışta euronun bedel kazanmasının getirdiği avantaj, güya doların yataya yakın seyretmesi yüzünden kayboluyormuş üzere görünüyor.
Aslında sırf dolar cinsinden ihracat yapanlar için durum kesin olarak o denli.
Hele hele dolar cinsinden ihracat yapan, lakin euro cinsinden ithalat yapmak durumunda olanlar için bu gelişme aslında kötü halde dezavantaj yaratıyor.
Ama ithalatı da katarak dış ticaretin tümüne bakıldığında euronun güçlü, buna karşılık doların zayıf seyretmesinin nasıl bir avantaj yarattığı çok bariz olarak kendini gösteriyor.
Türkiye, tekrar son beş yılın datalarına nazaran ithalatının tam yüzde 65’ini dolar cinsinden yapıyor. Euro cinsi ithalatın hissesi ise yüzde 28 seviyesinde.
Dolayısıyla güçlenen euro ithalat maliyetlerini fakat aşikâr ölçüde etkilerken, zayıf seyreden dolar sayesinde bu maliyetteki artış çok sonlu kalıyor.
DEVAMI GELİR Mİ?
Bu soruya karşılık vermek hiç kolay değil…
Değil, zira dünya iktisadını adeta altüst eden bir Trump gerçeği var…
Bugün bir karar alıp sonraki gün erteleyen ya da değiştiren yahut tümüyle geri adım atan bir Trump gerçeği…
Dolayısıyla Avrupa’nın tekrar kenetlenmesini sağlayan ABD’nin gelecekteki tavrını kestirmek kolay değil.
Ancak ABD kaynaklı bu tıp gelgitler sürse bile euronun dolar karşısındaki kıymet artışının bu süratle devam edeceği natürel ki beklenmez. Euro/dolar paritesi bir yerde duracaktır.
Ancak oluşacak o istikrar ne kadar üstte olursa Türkiye ve Türk ihracatçısı için o ölçüde lehte bir durum oluşacaktır.
TURİZME DE DESTEK
Euronun paha kazanması hiç kuşkusuz sırf ihracatçı için değil, turizm kesimi için de büyük bir ehemmiyet taşıyor.
Hele hele yaz dönemi rezervasyonlarının tamamlanmak üzere olduğu şu periyotta ortaya çıkan bu artış ihracatçılar kadar turizm kesiminin de yüzünü güldüren bir etken niteliğinde. Bir de Türkiye’ye en çok ziyaretçinin Euro bölgesinden geldiği düşünülürse…
patronlardunyasi.com
